Samenwerken aan de energietransitie

Het was in de zomer van 2023 toen Franc en Marjolein de Graaf een uitnodiging kregen van Jan Lowin IJzerman, projectleider bij Vitale Vakantieparken. Of de vakantieparkeigenaren mee wilden doen met de Energiekring, waarin achttien ondernemers met elkaar kennis uitwisselen en inspiratie opdoen over de energietransitie. Franc: ‘We zeiden direct ja. We waren hierin zoekende, in je eentje weet je niet wat wijsheid is.’

‘Energie is voor ons tot nu toe een sluitpost geweest,’ legt Marjolein uit. Sinds het echtpaar vakantiepark de Bijsselse Enk in 2017 zonder enige ervaring overnam -Marjolein
was leerkracht, Franc zelfstandig hovenier- heeft het hard gewerkt aan de renovatie ervan. De helft van de chalets op het vakantiepark is vervangen en het park is meer open en groen geworden. De rode Noorse chalets, beukenhagen, het groen in de tuintjes van de chalets en de wadi over het park geven het park een gemoedelijke en rustige uitstraling.

‘Het waren tropenjaren,’ vertelt Marjolein. ‘Het is prettig dat we nu via de Energiekring ondersteuning krijgen bij de energietransitie.’ Dat de ondersteuning afkomstig is van een niet-commerciële partij en dat de informatie en inspiratie afgestemd is op vakantieparkondernemers, is daarbij belangrijk. ‘De afgelopen jaren zijn hier best wat leveranciers langs geweest,’zegt Franc.
‘We moesten de daken van de vakantiehuisjes vol zonnepanelen leggen, vond de één. De ander vond juist dat ik een stuk grond moest opofferen voor een zonnepanelenveld. Ik ben blij dat we nu met andere parkeigenaren kennis en inspiratie opdoen die aansluiten bij onze situatie.’

In de eerste fase van de energiekring die net is afgerond, lag de focus op inzicht verkrijgen in de opgaven die parkeigenaren hebben of ervaren. Parken blijken geen standaard verbruikspatroon te kennen, ze hebben te maken met seizoenspieken en hebben daardoor last van netcongestie: te veel druk op het netwerk. Tegelijkertijd neemt de behoefte aan elektriciteit verder toe, al dan niet gestuwd door de gast: door elektrische auto’s, meer elektrische apparaten en airco’s van jaarplaatshouders. Parken komen hierdoor in
de knel: ze lopen snel en vaak tegen het piekverbruik aan. ‘Deels hebben parkeigenaren hier invloed op, deels ook niet,’ vertelt Jan Lowin, projectleider bij Vitale Vakantieparken.

‘Eén van de conclusies uit fase 1 is dat voor veel deelnemers nog veel te winnen valt in het verkrijgen van gedetailleerd inzicht in waar en wanneer precies de energievraag ontstaat. Met dit inzicht kunnen ze slimmer sturen op de energievraag. Door bijvoorbeeld niet alle huisjes gelijktijdig te verwarmen en apparatuur op dalmomenten te
laten draaien.
Franc en Marjolein hebben ook onderzocht op welke manier ze energie konden besparen. Marjolein: ‘In de groepsaccommodaties op ons park hebben we nu thermostaten die we ook оp afstand kunnen regelen. Het komt vaak voor dat mensen overdag niet in hun accommodatie zijn, maar wel de verwarming aan laten. Dat kunnen we nu zien en aanpassen.

Ook bewustwording creëren onder gasten levert een besparing op. Gasten die op vakantie niet letten op hun energieverbruik bleek een thema onder de vakantieparkeigenaren van de Energiekring. Franc: ‘Ook daarin leren we met elkaar. We hebben het over de vraag in hoeverre we het voor gasten simpeler kunnen maken om minder energie te verbruiken. In hoeverre kunnen we ze opvoeden? En wat laat je gebeuren omdat je mensen ook graag comfort wil bieden?’ Naast de op afstand regelbare thermostaten hebben Franc en Marjolein nog meer energiebesparende maatregelen genomen zoals waterbesparende kranen, sensoren in de lampen en de isolatie van de groepsaccommodaties.

Onderdeel van de Energiekring waren bezoeken aan elkaars vakantieparken. En dan blijkt dat wat voor de één een goede oplossing is, dat niet voor de andere is. Franc: ‘We kwamen bij een park dat volledig in het bos ligt. Zonnepanelen zijn daar geen oplossing.’
Voor de Bijsselse Enk vonden ze inspiratie bij de overbuurman die accu’s op zijn terrein heeft waarin hij energie opslaat. ‘Op vakantieparken zijn mensen overdag vaak weg. Als je de daken vol zonnepanelen hebt liggen, win je niet zo veel als je de energie dan niet gebruikt. Terwijl het einde middag en in de avond juist topdrukte is, dan moet je kunnen leveren. Met accu’s kun je voor dat soort pieken de stroom opslaan.’

Ook het bezoek aan Fieldlab The Green Village en vakantiepark het Delftse Hout waren waardevol. The Green Village is een ‘openlucht-laboratorium’ op de TU Delft Campus. Hier wordt onder meer geëxperimenteerd met toekomstige energiesystemen. ‘We hebben nieuwe kennis opgedaan over waterstof, wat we veelbelovend vinden,’ vertelt Franc

Alle ervaringen en kennis nemen de ondernemers mee voor de ontwikkeling van hun eigen duurzame energieplan. Franc: ‘We hebben de afgelopen jaren al een aantal maatregelen getroffen. De nieuwe chalets zijn gasloos en ons energienetwerk is verzwaard zodat we verder kunnen elektrificeren.’ Welke duurzame energiebronnen hiervoor gebruikt gaan worden, is de vraag voor de komende jaren. Ook daarbij is er de komende jaren ondersteuning van de Energiekring. Jan Lowin: ‘In de tweede fase diepen we het onderwerp met een aantal subprojecten uit zodat we ondernemers kunnen ondersteunen bij het nemen van beslissingen omtrent de verduurzaming van hun park. Er wordt toegewerkt naar een plan op maat voor elke ondernemer.’

De Energiekring zorgt er ook voor dat ondernemers als vanzelf kennis uitwisselen over andere onderwerpen. Marjolein: ‘We hebben bijvoorbeeld een collega-ondernemer geholpen met advertentietips voor de zakelijke markt.’ Jan Lowin: ‘Eigenaren van vakantieparken leven door de waan van de dag toch vaak op een eiland. Ze zoeken mede-ondernemers weinig op. Het is een mooie bijvangst dat dit door de Energiekring meer gebeurt.’
Franc en Marjolein raden deelname aan de kring van harte aan. ‘Het is een leerzaam proces, je hebt altijd iets aan de kennis die je opdoet.’

Jan Lowin: ‘Vakantieparkeigenaren kunnen juist door de energietransitie zelf bewust stilstaan en een visie ontwikkelen op hoe jij je bijdrage wil leveren en jouw bedrijf wil doorgeven. Dat kan ingrijpende gevolgen hebben: omdat de energietransitie de druppel blijkt die je doet besluiten om afstand te nemen van je bedrijf. Het kan ook juist tot veel ideeën leiden voor een onderscheidend concept voor een specifieke doelgroeр.

Het vakantiepark ligt tussen de Veluwse bossen en het Veluwemeer. Het park met chalets en twee groepsaccommodaties is in ontwikkeling. De helft van de chalets is nieuw en gasloos. Met een wadi over het gehele park, veel groen en lange zichtlijnen heeft het park nu een groene, gemoedelijke en open sfeer.